طاهیرەى كچی خوەیلید(رضي الله عنها)
ناوى طاهیرەى كچی خوەیلیدەو خوشكی خەدیجەى هاوسەری پێغەمبەرى خوا (صلى الله عليه وسلم) و دایكی باوەڕدارانە.[1]
طاهیرى كوڕی ئەبی هالە(رضي الله عنه)
ناوى طاهیری كوڕی ئەبی هالەی ئەسەدیە، پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) وەك نوێنەر و كاربەدەستی خۆی ناردوویەتى بۆ ناوچەیەكى یەمەن.[2]
طهخفە(رضي الله عنه)
ناوى طهخفە یان طههفەیە و لە غیفاریەكانە، فەرموودەى لە پێغەمبەرى خواوە(صلى الله عليه وسلم) گێڕاوەتەوە.
طهخفە دەڵێت ئێمە لە مزگەوت ئەهلى صوففە بووین، پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) دواى نوێژی ئێوارە فەرمووى ئەی فلآنە كەس تۆ لەگەڵ فلآنە كەس بڕۆ، تۆش لەگەڵ فلآنە كەس بڕۆ، بەو جۆرە تا هەمووی چوو و من پێنجەم كەس بووم مابوومەوە، فەرمووى لەگەڵ من وەرن، لەگەڵی چووینەوە بۆ ماڵەوەو لە ماڵی عائیشە بوو، هێشتا ئایەتى حیجاب دانەبەزیبوو، فەرمووى ئەی عائیشە خواردنمان بۆ بهێنە، ئەویش نانێكی بۆ هێناین، دواتر هەمدى فەرمووى ئەی عائیشە خواردنمان بۆبهێنە، ئەویش خواردنى حەیسی-خورما و شیر و رۆن پێكەوە لێبنرێت- بۆ هێناین، هەمدى داواى خواردنى كرد و ئەویش قاپێ-شیری- بۆ هێناین، پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) لێی خواردەوەو دواتر فەرمووى ئەی عائیشە خواردنەوەمان بۆ بهێنە، ئەویش قاپێكی تر –شیری- هێنا، دواتر پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) فەرمووى پێتان خۆشە لاى ئێمە بمێننەوەو بخەون، حەزیش دەكەن بچن بۆ مزگەوت و لەوێ بخەون، ئیمەش چووین بۆ مزگەوت،[3] من لە مزگەوت لەسەر دەم خەوتبووم، پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) هاتە ژوورەوەو بە قاچی خوڕیە سكم وفەرمووى (ئەم خەوەت بۆ وایە، ئەمە خەوێكە خوا پێی ناخۆشە-یان خوا رقی لێیە).[4]
طهریفى كوڕی ئەبان (رضي الله عنه)
ناوى طهریفى كوڕی ئەبانى كوڕی سەلەمەیى ئەنماریەو هاتووەتە خزمەت پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم).[5]
طهلحە(رضي الله عنه)
ناوى طهلحەیەو زانیارى لەسەر بنەماڵەكەى تۆمار نەكراوە، لە غەزاى خەیبەردا بەشدار بوو و تیایدا شەهید بوو.[6]
طهلحەى سولەمى (رضي الله عنه)
ناوى طهلحەى سولەمیەو دواتر لە شام نیشتەجێ بوو.[7]
طهلحەى كوڕی خیراش (رضي الله عنه)
ناوى طهلحەى كوڕی خیراشی كوڕی صیممەیە و یەكێكە لە هاوەڵانى پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم)، بەڵام زانیارى لە بارەى ژیانیەوە نەهاتووە.[8]
طهلحەى كوڕی زەید(رضي الله عنه)
ناوى طهلحەى كوڕی زەیدە، لە پشتیوانانە، كاتێك پێغەمبەرى خوا (صلى الله عليه وسلم) برایەتى خستە نێوان كۆچەران و پشتیوانانەوە، بایەتى خستە نێوان ئەم هاوەڵەو ئەرقەمەوە.[9]
طهلحەى كوڕی عەمر (رضي الله عنه)
ناوى طهلحەى كوڕی عەمرى نەضریە، یەكێكە لە ئەهلى صوففە.
طهلحە دەڵێت من چوومە مەدینە و لە صوففە دابەزیم، پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) رۆژانە بڕێك خورماى بۆ دەهێناین و بەرگێكی هەرزان بەهامان دەپۆشی، جارێك پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) نوێژی بۆ كردین، كە سەلامى دایەوە، لە راست و چەپەوە ئەهلى صوففە بانگیان كرد ئەی پێغەمبەرى خوا (صلى الله عليه وسلم) خورما سكی سووتاندین و بەرگەكەشمان جەستەى وێران كردین، پێغەمبەریش (صلى الله عليه وسلم) چوو بەرەو لاى مینبەرەكەى و سەركەوت و سوپاس و شتایشی خواى كرد و باسی نارەحەتى خۆی كرد كە لەدەست هۆزەكەى تووشی بووە، دەیفەرموو جار بووە زیاد لە سیانزە رۆژ خۆم و هاوەڵەكەم تەنها خواردنمان بەریر-بەرى ئەراك- بووە، دواتر هاتین بۆ لاى ئەم برایانەمان لە پشتیوانان و زۆربەى خۆراكیان خورما بوو، تیایدا بەشدار بووین، سوێند بەخوا ئەگەر نان و گۆشت شك بەرم، تێرتان دەكەم لێی، بەڵام لەوانەیە بگەنە سەردەمێك تەنها كەسێكتان بەری بەیان بەلەمە خواردنێكی بۆ بهێنرێت و ئێوارە بەلەمە خواردنێكی تری بۆ بهێنرێت، هاوەڵان وتیان ئەی پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) ئەو كاتە باشین یان ئێستا؟ فەرمووى بەڵكو ئێوە ئەمڕۆ باشترن، ئەمڕۆ خۆشەویستی لەنێوتاندا هەیە، بەڵام ئەوكات دەدەن لە گەردنى یەكدى.[10]
طهلحەى كوڕی عەمرى حەضرەمى (رضي الله عنه)
ناوى طهلحەى كوڕی عەمرى كوڕی ئەكبەری حەضرەمیە، یەكێكە لە بەشداربوانى بەیعەتى عەقەبە و غەزاى بەدر.[11]
طهلحەى كوڕی عوتبە(رضي الله عنه)
ناوى طهلحەى كوڕی عوتبەیە، لە پشتیوانانە لە ئەوسیەكان، یەكێكە لە بەشداربوانى غەزاى ئوحود، لە جەنگى یەمامەدا شەهید بوو.[12]
طهلحەى كوڕی مالیك(رضي الله عنه)
ناوى طهلحەى كوڕی مالیكی خوزاعیە، دواتر لە بەصرە نیشتەجێ بوو، فەرموودەى لە پێغەمبەرى خواوە(صلى الله عليه وسلم) گێڕاوەتەوە.[13]
طهلقى كوڕی عەلى (رضي الله عنه)
ناوى طهلقى كوڕی عەلیەو كونیەكەى ئەبووعەلیە، چووەتە خزمەت پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) و فەرموودەى لێوە گێڕاوەتەوە، طهلق لە دروستكردنى مزگەوتى مەدینەدا بەشدار بوو، پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) دەیفەرموو قوڕی بدەنە دەست، چونكە ئەو شارەزاترە.[14]
طههفە(رضي الله عنه)
ناوى طههفە یان طههیەى كوڕی ئەبی زوهەیرى نەهدیە، وەك ئەندامێكی وەفدى بەنى نەهد هاتە خزمەت پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم)، پێغەمبەریش (صلى الله عليه وسلم) نزاى كرد بۆ وەفدەكەو نامەیەكیشی نووسی بۆیان.[15]
طهیب(رضي الله عنه)
ناوى طهیبى كوڕی عەبدوڵا یان كوڕی بەڕرائە، پاش گەڕانەوەى پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) لە تەبووكەوە هاتە خزمەت پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) و پێغەمبەرى خواش (صلى الله عليه وسلم) ناوى گۆڕی بە عەبدوڵا یان عەبدوڕەحمان.[16]
طولەیبى كوڕی عەرەفە(رضي الله عنه)
ناوى طولەیبى كوڕی عەرەفەى كوڕی عەبدوڵایە، چووەتە خزمەت پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) و فەرموودەیەكى لێوەگێڕاوەتەوە كە پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتى (لە نارەحەتى و خۆشیتدا لەخوا بترسە).[17]
طولەیبى كوڕی عومەیر (رضي الله عنه)
ناوى طولەیبی كوڕی عومەیر یان كوڕی عەمرى عەبدیە، زۆر زوو موسڵمان بوو،[18] دایكی ناوى ئەرواى كچی عەبدولموتەلیبە كە پووری پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) بوو.[19]
موسڵمانبوونى طولەیب لەو قۆناغەدا بوو كە پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) لە ماڵی ئەرقەم بانگەوازى دەكرد.[20]
كاتێك موسڵمان بوو، ئەو هەواڵەى دا بە دایكی، دایكیشی دەستخۆشی لێكرد و وتى ئەگەر وەك پیاوان توانام هەبوایە، بەرگریم لێدەكرد، دواتر كۆچی كرد بۆ حەبەشە، دواتر گەڕایەوە بۆ مەككەو لەوێوە كۆچی كرد بۆ مەدینەو لە غەزاى بەدردا بەشدارى كرد.[21]
كاتێك طولەیب كۆچی كرد بۆ مەدینە، لاى عەبدوڵاى كوڕی سەلەمە دابەزى، دواتر كە پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) برایەتى خستە نێوان كۆچەران و پشتیوانانەوە، برایەتى خستە نێوان طولەیب و مونذیری كوڕی عەمرەوە.[22]
طولەیب دواى وەفاتى پێغەمبەریش (صلى الله عليه وسلم) ژیا و لە غەزاكاندا بەشدارى دەكرد، دەوترێت لە جەنگى ئەجنادەیندا شەهید بووە، رایەكیش دەڵێت لە جەنگى یەرمووكدا شەهید بوو.[23]
طولەیبى كوڕی ئەزهەر (رضي الله عنه)
ناوى طولەیبی كوڕی ئەزهەرى كوڕی عەوفە، زۆر زوو لە مەككە موسڵمان بوو، هاودەم بە موطهلیبی براى كۆچیان كرد بۆ حەبەشە، هەردووكیان لەوێ كۆچی دواییان كرد.[24]
طيابە(رضي الله عنه)
ناوى طيابەى كوڕی معیصە، لە پشتیوانانە، یەكێكە لە بەشداربوانى غەزاى ئوحود، لە فتووحاتدا بەشدارى كرد و لە جەنگى قادسیەدا شەهید بوو.[25]
[1] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج8، ص 8.
[2] - أسد الغابة، ج3، ص 70.
[3] - صحيح ابن حبان، الرقم 5627، ضعفه شعيب الأرناؤوط.
[4] - سنن ابن جامة، الرقم 3720، صححه الألباني في صحيح و ضعيف سنن ابن ماجة، الرقم 3723.
[5] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج3، ص 518.
[6] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج3، ص 537.
[7] -الإصابة في تمييز الصحابة، ج3، ص 537.
[8] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج3، ص 527.
[9] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج3، ص 528.
[10] - المستدرك على الصحيحين، الرقم 4232، صححه الذهبي في التلخيص، شعب الإيمان للبيهقي، الرقم 1199.
[11] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج3، ص 534.
[12] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج3، ص 533.
[13] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج3، ص 535.
[14] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج3، ص 538.
[15] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج3، ص 546.
[16] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج3، ص 547.
[17] - أسد الغابة، ج3، ص 92.
[18] - أسد الغابة، ج3، ص 92.
[19] - الطبقات الكبرى لابن سعد، ج3، ص 123.
[20] - الطبقات الكبرى لابن سعد، ج3، ص 123.
[21] - أسد الغابة، ج3، ص 93.
[22] - الطبقات الكبرى لابن سعد، ج3، ص 123.
[23] - أسد الغابة، ج3، ص 92-93.
[24] - أسد الغابة، ج3، ص 92.
[25] - الإصابة في تمييز الصحابة، ج3، ص 548.